خلاصه بیانات در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ۱۳۹۶/۱۰/۰۶
بسم الله الرّحمن الرّحیم
و الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاه و السّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین الاطهرین المنتجبین سیّما بقیّهالله فی الارضین و علی صحبه المکرّمین و من تبعهم باحسان الی یوم الدّین.
تبلیغ؛ امر الهی
کار مهمّ شورای هماهنگی تبلیغات [اسلامی]، تبلیغ است. تبلیغ، ریشۀ قرآنی دارد؛ کاری نیست که ما آن را اختراع کرده باشیم یا از کسی در دنیا یاد گرفته باشیم. خداوند متعال در سورۀ مبارکۀ احزاب می‌فرماید: «اَلَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالٰتِ اللهِ وَیَخشَونَهُ وَ لا یَخشَونَ اَحَدًا اِلَّا اللَهَ وَ کَفَىٰ بِاللهِ حَسیبًا»؛[۱] و در سورۀ مبارکۀ مائده [می‌فرماید]: «یٰاَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیکَ مِن رَبِّک».[۲] پروردگار عالم دستور تبلیغ را به پیغمبر خودش عنایت می‌کند و در آیات کریمۀ قرآن از قول پیغمبران، مکرّر در مکرّر مسئلۀ تبلیغ ذکر شده: «اُبَلِّغُکُم رِسَالٰتِ رَبّی وَ اَنصَحُ لَکُم».[۳]
تفاوت تبیلغ و پروپاگاندا
تبلیغ یعنی چه؟ یعنی رساندن. رساندن چه؟ رساندن یک پیام، یک سخن درست؛ این معنای تبلیغ اسلامی است؛ منتها شرط این تبلیغ این است که صادقانه باشد، صمیمانه باشد، امانت‌دارانه باشد، مسئولانه باشد؛ این معنای تبلیغ است؛ در واقع کار باعظمتی که شما انجام می‌دهید، این است.
در حکومت‌های مادّی -عمدتاً در غرب- هم تبلیغ هست؛ [به اصطلاح] پروپاگاندا؛[۴] که این با آن، به طور مبنایی و اصولی متفاوت است. پروپاگاندا برای کنترل افکار عمومی مردم در جهت دست‌یافتن به قدرت، منفعت و پول است. غربی‌ها انصافاً در این قضیّه، ورودشان هم خوب است. تبلیغات به معنای غربی -پروپاگاندای غربی- را خیلی خوب بلدند. با کنترل افکار عمومی مردم پول درمی‌آورند و به قدرت می‌رسند.
[امّا] تبلیغ اسلامی مسئله‌اش این نیست؛ تبلیغ اسلامی عبارت است از تفاهم با مردم، ذهن‌ها را به سمت یک هدف عالی و والایی متوجه‌کردن و ذهن‌ها را به هم نزدیک‌کردن؛ بحثِ کنترل نیست، بحثِ تفاهم است. اثر این تفاهم چیست؟ اثر تفاهم این است که مردم در جهت کارهای اساسی و خیر، خودشان مسئولانه وارد می‌شوند. در تبلیغ اسلامی، بحث قدرت‌یابی نیست، بحث دست‌یافتن به پول نیست [بلکه] بحثِ آوردن مردم در مقام مسئولیّت است؛ خودشان احساس مسئولیّت می‌کنند، خودشان وارد می‌شوند و قهراً نتیجه‌ای که بر این حرکت مردمی عظیم مترتّب شد، منافعش هم متوجّه خود مردم خواهد شد. این معنای تبلیغ است؛ بنابراین به کلّی با آن کاری که غربی‌ها می‌کنند متفاوت است.
در پروپاگاندای غربی، فریب افکار عمومی، بازیگری، رفتارهای هنرپیشه‌وار و دروغ‌گفتن اشکالی ندارد. هرچه انسان را به نتیجۀ مادّی برساند، در پروپاگاندای غربی جایز است [امّا] در تبلیغ اسلامی ابداً. در تبلیغ اسلامی صداقت، امانت‌داری، احساس مسئولیّت و مانند اینها لازم است.
نقشِ تبلیغ در آگاهی‌بخشی و استفاده از قدرتِ افکار عمومی
قهراً افکار عمومی وقتی‌که در مسئله‌ای فعّال و صاحب‌نظر شد، به طور طبیعی جسم‌ها و ذهن‌ها را به حرکت در‌می‌آورَد و ابتکارها را وارد میدان می‌کند. به طور طبیعی در تبلیغ اسلامی، فرصت‌ها و تهدیدها برای مردم بیان می‌شود؛ دشمن‌ها و دوست‌ها برای مردم معیّن و شناسانده می‌شوند و اعتماد به نفس به مردم داده می‌شود.
تبلیغات پیغمبران را با آن شرایط سختی که داشتند نگاه کنید؛ در سخت‌ترین شرایط در جنگِ خندق -در ضلع مهمّی از مدینه، مسلمان‌ها خندق می‌کندند- گرسنه هم بودند، هوا هم بسیار گرم بود، خود پیغمبر هم با آن‌ها مشغول بود؛ یک جا مسلمان‌ها به سنگ سختی رسیدند که هرچه کردند نتوانستند آن سنگ را جابه‌جا کنند؛ به پیغمبر عرض کردند یا رسول‌اللّه اینجا سنگ خیلی سختی هست و نمی‌توانیم آن را حرکت بدهیم؛ حضرت خودشان تشریف آوردند، کلنگ را گرفتند، ضربۀ محکمی با کلنگ زدند و از این ضربۀ مهم برقی جست. پیغمبر فرمود که من در این برق، کاخ کسریٰ را دیدم که شما خواهید گرفت. ببینید! پیغمبر اکرم در سخت‌ترین شرایط، می‌فرماید که من کاخ کسریٰ را می‌بینم که شما می‌گیرید؛ -در یک ضربۀ دیگر [می‌فرمایند]- من امپراتور روم را می‌بینم که شما [شکست می‌دهید]؛ [یعنی] امید، اعتماد به نفس. البته نگاه پیغمبر با نگاه امثال ما و امید‌دادن و خبردادن او با خبردادن امثال ما، زمین تا آسمان تفاوت دارد؛ او به طور واقعی مشاهده می‌کرد، امّا ما تحلیل می‌کنیم. در تبلیغ باید امید و اعتماد، وجود داشته باشد. برای یک ملّت بدترین حادثه این است که اعتماد به نفس و امیدش به آینده را از دست بدهد.
تبلیغ؛ ابزار مقابله با جنگ نرم دشمن
برادران عزیز، خواهران عزیز! بدانید امروز بیشترین نقشۀ دشمنان و کارهای عظیم آن‌ها، متّوجه این است که ملّت ایران اعتماد به نفسی را که دارد، از دست بدهد. امروز تلاش مهمّ جنگ نرم دشمن، متوجّه این است که ملّت ایران امیدش را از دست بدهد. از آیه «اَلَّذینَ یُبَلِّغونَ رِسالٰتِ اللهِ وَیَخشَونَهُ وَ لا یَخشَونَ اَحَدًا اِلَّا الله» معلوم می‌شود که این تبلیغ، دشمن دارد. [وقتی] که می‌فرماید رسالات الهی را تبلیغ می‌کنند، از خدا می‌ترسند، از غیر خدا نمی‌ترسند، پیدا است که غیر خدا در مقابل این مبلّغین الهی، مبلّغین رسالات‌الله، صف‌آرایی دارند؛ بحث بر سر دعوا است. یا در آیۀ شریفۀ «بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیکَ مِن رَّبِّکَ وَ اِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاس»[۵] که [می‌فرماید] خدا تو را از دشمن حفظ می‌کند، نگران نباش و دغدغه نداشته باش، پیدا است که در مقابل تبلیغ پیغمبر، صف و جبهۀ دشمنان است. معنای این چیست؟ معنایش این است که شما آن وقتی که تبلیغ اساسی و اسلامی می‌کنید، جبهۀ دشمن در مقابل این تبلیغ صف‌آرایی می‌کند؛ این را باید بدانید.
تبلیغ میدان جنگ است. بعضی‌ها از اسم جنگ بدشان می‌آید؛ تا گفته می‌شود جنگ اقتصادی، جنگ نرم یا جنگ تبلیغاتی، بدشان می‌آید، [می‌گویند] «آقا چرا این‌قدر از جنگ صحبت می‌کنید؟ از صلح صحبت کنید»! خب جنگ هست. اگر وقتی دشمن متوجّه ما باشد و تیرهای جبهۀ خود را به طرف ما نشانه گرفته که را پرتاب کند و ما غافل باشیم، این غفلت از ما است.
امیرالمؤمنین فرمود «مَن نامَ لَم یُنَم عَنه»؛[۶] اگر در سنگر خوابت برد، معنایش این نیست که دشمن شما هم خوابش برده؛ او مواظب و مراقب شما است، منتظر است که شما خوابت ببرد. انسان که نباید از اسم جنگ خوف کند! دشمن الان در حال جنگ است؛ جنگ، جنگ نظامی نیست. البتّه جنگ نظامی نمی‌کنند، غلط هم می‌کنند اگر بخواهند بکنند امّا جنگ نرم هست. جنگ‌هایی هست که از جنگ نظامی خطرناک‌تر است؛ دشمن در حال جنگ با ما است. تبلیغ یعنی مواجهۀ با دشمن؛ تبلیغ درست، یعنی سینه‌به‌سینه شدن با دشمن حقیقت، با ظلم و ظلمات. این، معنای تبلیغ است؛ این، حقیقت تبلیغ است.
چهل سال مقاومت در برابر انواع دشمنی‌ها
ما نزدیک چهلمین سال [پیروزی انقلاب] هستیم؛ چهلمین سال پدیده‌ای که توانست ساختار قدرت را در دنیا عوض کند و تکان بدهد. کار ما این است که ساختار و نظام قدرت را، [یعنی] نظام سلطه را در دنیا از بین ببریم و از بین برده‌ایم. در مقابل این ساختارشکنی بیکار ننشستند؛ از روز اوّل دشمنی‌ها شروع شد؛ تا امروز نزدیک به چهل سال است. در طول این چهل سال، انواع و اقسام دشمنی‌ها -که البتّه برای نسل نوپدید و جوان، این چیزها باید تبیین بشود- از جنگ، تحریم، فحش، تهمت، نفوذ، توطئه، کار امنیّتی، کار فرهنگی، ایجاد اختلاف داخلی، هر کاری می‌توانستند با خرج‌کردن پول در ایران دریغ نکردند؛ در همۀ موارد هم شکست خوردند. چهل سال دارد می‌گذرد. اگر بنا بود توطئه‌های آن‌ها اثر بکند، تا حالا جمهوری اسلامی باید صد بار ساقط شده بود [امّا] ما امروز چهل سال اقتدار داریم؛ ملّت ایران توانست چهل سال در مقابل دشمنی‌ها و خباثت‌ها و فشارها مقاومت کند و بر اینها فائق بیاید.
قدم اول؛ شناخت نقشۀ دشمن
توجّه داشته باشید:
مهم این است که در هر دوره‌ای از دوره‌ها ما بفهمیم دشمنیِ دشمن چگونه است و چه‌کار دارد با ما می‌کند؛ نقشۀ دشمن را بفهمیم؛ درست مثل جنگ نظامی. در جنگ نظامی اگر شما توانستی حدس بزنی که نقشۀ دشمن چیست، پیشگیری می‌کنی، خودت را آماده می‌کنی، یا دفاعِ خوب یا حملۀ پیش‌دستانه می‌کنی؛ در جنگ نظامی این‌گونه است. در جنگ تبلیغاتی، در جنگ اقتصادی، جنگ فرهنگی، جنگ امنیّتی، در جنگ نفوذ -اینها همه جنگ است- در همۀ اینها قضیّه این است: باید حدس بزنید دشمن چه کار می‌خواهد بکند. امروز حدس‌زدن نمی‌خواهد؛ برای هر آدم آگاهی، روشن است. هزاران توپخانۀ دروغ‌پردازی و بزرگ‌نمایی مشکلات از راه‌هایی که امروز وجود دارد و دیروز وجود نداشت، به سمت این ملّت مشغول شلّیکند.
تلاشِ دشمن برای نابودی اعتقاداتِ نسل نو در فضای مجازی
ما در مورد فضای مجازی می‌گوییم در این فضا مواظب شلّیک توپخانۀ دشمن باشید، حواستان باشد. دشمن از این فضا، علیه هویّت شما، موجودیّت شما، نظام و انقلاب شما استفاده نکند. آمارهای بی‌پایه می‌دهند، دروغ می‌گویند، نسبت دروغ می‌دهند، چهره‌های مورد قبول مردم را -که باید مردم به اینها اعتقاد داشته باشند- تخریب می‌کنند، موفّقیّت‌های انقلاب را کتمان می‌کنند. ناموفّقیّت‌ها، ضعف‌ها و کاستی‌ها را اگر یکی است هزار تا جلوه می‌دهند، اگر یک‌جا است به همه‌جا تعمیم می‌دهند؛ اینها کارهای دشمن است. برای چه؟ برای اینکه دشمن راز پیروزی انقلاب اسلامی را فهمیده؛ رازش اعتقاد مردم و ایمان مردم است. می‌خواهد این ایمان را از بین ببرد. حالا اگر در طبقات سنین بالا نتوانست، [می‌خواهد] این اعتقاد را در جوان و نوجوان و نسل نو از بین ببرد که دیگر مردم پشت سر این انقلاب و این نظام نَایستند؛ هدفش این است. اینکه مردم را ناامید و بدبین کنند، اعتماد به نفس مردم را بگیرند، آینده را تاریک نشان بدهند، کاری است که امروز دشمن دارد می‌کند.
اپوزیسیون‌هایی در لباسِ خدمت
متأسّفانه در داخل هم گروهی همین کار دشمن را انجام می‌دهند. حالا بعضی‌ها می‌فهمند که چه کار دارند می‌کنند، بعضی‌ها نمی‌فهمند و می‌کنند. کسانی که کار دشمن را در داخل انجام می‌دهند، تقوا ندارند؛ دین اینها سیاسی و سیاسی‌کاری است. [در حالی که] سیاست ما باید دینی باشد، نه اینکه دینداری‌مان را در جهت سیاسی‌کاری، در جهت اهداف پست و حقیرِ سیاسی حرکت دهیم.
بعضی‌ها بدون رسانه‌اند، بعضی‌ها صاحبان رسانه‌اند، صاحب پایگاه خبری و منبرهای تبلیغاتی هستند و می‌توانند حرف بزنند؛ حرف می‌زنند، [امّا] بی‌ملاحظه؛ نه خدا را، نه دین را، نه انصاف را رعایت نمی‌کنند؛ همان کاری که دشمن می‌خواهد [می‌کنند]. دشمن هم با شوق و ذوق تمام، به مجرّدی که می‌بیند در داخل یک چنین چیزهایی وجود دارد، امروز که اینها می‌گویند، می‌بینید در رادیوی انگلیس و رادیوی آمریکا، همین‌ها بازتاب وسیعی پیدا می‌کند. اینها دشمن را به قیمت ناامیدکردن مردم و ناامیدکردن نسل جوان و نسل نو علیه ملّت و علیه نظام اسلامی شاد می‌کنند. به خصوص کسانی که همۀ امکانات مدیریتی یا امروز دستشان است یا دیروز دستشان بوده. آن‌وقت به قول فرنگی‌مَآب‌ها نقش اپوزیسیون به خودشان می‌گیرند. این کسانی که کشور در اختیارشان است یا در اختیارشان بوده، اینها دیگر حق ندارند علیه کشور حرف بزنند، موضع [بگیرند]؛ باید موضع مسئولانه [بگیرند]، باید پاسخگو باشند.
وظیفۀ دستگاه‌های تبلیغاتی در پاسخگویی به شبهات
یکی از کارهایی که در باب تبلیغات باید انجام داد، پاسخگویی به شبهات پرتاب‌شدۀ در میان مردم است. البته دستگاه‌های تبلیغاتی ما، همه باید مراقب باشند و عمل کنند؛ وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات، دستگاه‌هایی که متولّی و متصدّی امور ارتباطی و رسانه‌ای هستند، صداوسیما و دیگران. دشمن به طور دائم دارد شبهه ایجاد می‌کند؛ شبهات متراکم پشت سر هم! باید این گره‌ها را باز کرد، شبهه‌ها را برطرف کرد، باید ذهن‌ها را فارغ و آسوده کرد. نباید جوان ما احساس گیجی و حیرت بکند. باید جوان را کمک کرد، باید ذهن‌ها را کمک کرد.
دشمن شبهه درست می‌کند، بزرگ‌نمایی هم می‌کند. دشمنان ما به گونه‌ای در دستگاه‌های ارتباطی و تبلیغاتی خودشان حرف می‌زنند کأنّه هزار برابر مقدار واقعی، مخاطب دارند؛ هزار نفر را یک میلیون معرفی می‌کنند؛ این‌گونه وانمود می‌کنند. فریب اینها را نباید خورد، فریب این بزرگ‌نمایی‌های دشمن را هم نباید خورد.
توجه به توانمندی‌های داخلی برای مقابله با دشمنی‌ها
[باید] کارهایی را که آن‌ها می‌توانند بکنند، بدانیم. آن‌ها تحریم می‌کنند، ما بایستی اقتصادمان را درونی و درون‌زا کنیم تا تحریم اثر نکند. در مورد کارهای تبلیغاتی، در مورد جنگ روانی و در مورد مقابلۀ با نفوذ همین گونه است. مراقب باشند نفوذیِ دشمن در دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر وارد نشود. چاپلوسی‌های دشمن، اظهار محبّت‌ها و اظهار ارادت‌ها و مانند اینها را جدّی نگیرند؛ بدانند دشمن چه کار می‌خواهد بکند. اینها را اگر دانستیم و مراعات کردیم، بدانید که جمهوری اسلامی همچنان این حرکت رو به جلو را پیش خواهد رفت و این مشکلاتی که وجود دارد -و بنده می‌دانم مردم به گرانی‌ها، توّرم، رکود و مشکلات گوناگونی در زمینۀ مسائل معیشتی و اقتصادی دچار هستند- با همّت مسئولین قابل رفع است و خدای متعال پاداش این همّت را خواهد داد که ان‌شاءالله گره‌ها را باز کند.
پروردگارا! به محمّد و آل محمّد ما را به آنچه رضای تو و نصرت تو در آن است، راهنمایی و کمک بفرما.
والسّلام علیکم و رحمهالله و برکاته
[۱] سورۀ احزاب، آیۀ ۳۹ ؛ «همان کسانى که پیام‌هاى خدا را ابلاغ می‌کنند و از او می‌ترسند و از هیچ‌کس جز خدا بیم ندارند. و خدا براى حسابرسى کفایت می‌کند.»
[۲] سورۀ مائده، آیۀ ۶۷ ؛ «اى پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن …»
[۳] سورۀ اعراف، آیۀ ۶۲؛ «پیام‌هاى پروردگارم را به شما می‌رسانم و اندرزتان می‌دهم …»
[۴] کوشش برای رواج‌دادن امری یا چیزی
[۵] سورۀ مائده، بخشی از آیۀ ۶۷؛ «… آنچه از جانب پروردگارت به‌سوی تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنی، پیامش را نرسانده‌ای. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه می‌دارد. …»
[۶] نهج‌البلاغه، نامۀ ۶۲
با سلام
مطالب فرهنگی بیشتری از حضرتشون نمی زازید؟
اگر مایل هستید از مطالب فرهنگی از فرمایشات حضرت امام (ره) برای شما بفرستم.
سلام
لطف می‌کنید
سلام علیکم
با کمال میل
در خدمتیم.